5. Thêm nhiều trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất
Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm một số trường hợp được
miễn sử dụng đất từ ngày 01/01/2025 như:
- Hộ gia đình, cá nhân được giao đất ở khi Nhà nước thu hồi
đất gắn liền với nhà ở phải di chuyển chỗ ở mà không đủ điều kiện được bồi
thường về đất ở mà không có chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn
nơi có đất thu hồi.
- Sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng nhà xưởng sản xuất
- Sử dụng đất xây dựng công trình cấp nước sạch và thoát
nước, xử lý nước thải tại khu vực đô thị và nông thôn;
- Đất để làm bãi đỗ xe, xưởng bảo dưỡng phục vụ hoạt động
vận tải hành khách công cộng; đất xây dựng công trình trên mặt đất phục vụ cho
việc vận hành, khai thác sử dụng công trình ngầm…
Ảnh; minh họa
6. Đa dạng các hình thức bồi thường cho người dân bị thu hồi
đất
Bên cạnh hình thức giao đất có cùng mục đích sử dụng với
loại đất thu hồi hoặc bằng tiền (trong trường hợp không có đất để bồi thường),
Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm hình thức bồi thường bằng đất khác mục đích
sử dụng với loại đất bị thu hồi; nhà ở. Đặc biệt, ưu tiên người dân được bồi
thường bằng đất, bằng nhà ở được lựa chọn bồi thường bằng tiền nếu có nhu cầu.
7. Chỉ được thu hồi đất khi đã bàn giao nhà ở tái định cư
Đây là một trong những điểm mới của Luật Đất đai 2024 liên
quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Theo đó, khoản 6 Điều 91 Luật Đất đai 2024 nêu rõ: Việc phê
duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư phải
được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.
Khoản 5 Điều này cũng quy định, khu tái định cư phải hoàn
thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch
chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời phải phù hợp với
truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất thu
hồi. Một khu tái định cư có thể bố trí cho một/nhiều dự án.
Như vậy, từ ngày 01/01/2025, về nguyên tắc, việc tái định cư
phải thực hiện trước mới được thu hồi đất.
8. Bổ sung thêm khoản hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất
Ngoài các khoản hỗ trợ như quy định hiện hành, Luật Đất đai
2024 bổ sung thêm các khoản hỗ trợ khác:
- Hỗ trợ di dời vật nuôi;
- Hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền
với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo
pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn.
9. Tiền thuê đất hằng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ 5
năm
Căn cứ quy định tại khoản 2 Luật Đất đai số 31/2024/QH15,
tiền thuê đất hằng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ 05 năm tính từ thời điểm
Nhà nước quyết định cho thuê đất. Tiền thuê đất cho chu kỳ tiếp theo được tính
căn cứ vào Bảng giá đất của năm xác định tiền thuê đất tiếp theo.
Nếu tiền thuê đất tăng so với chu kỳ trước thì tiền thuê đất
phải nộp được điều chỉnh nhưng không được vượt quá tỷ lệ do Chính phủ quy định
cho từng giai đoạn. Tỷ lệ này sẽ do Chính phủ quy định cho từng giai đoạn không
quá tổng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hằng năm cả nước của giai đoạn 05 năm trước
đó.
10. Đang thuê đất trả tiền 1 lần có thể chuyển sang trả hằng
năm
Theo khoản 2 Điều 30 Luật số 31/2024/QH15, tổ chức kinh tế,
cá nhân, người gốc Việt định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư
nước ngoài đang được Nhà nước cho thuê đất thu tiền một lần cho cả thời gian
thuê được lựa chọn chuyển sang trả tiền hàng năm. Phần tiền thuê đất đã nộp
trước đó sẽ được khấu trừ vào tiền thuê đất hàng theo quy định của Chính phủ.
Hiện nay, Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định việc doanh nghiệp, cá nhân được
phép chuyển từ trả tiền thuê đất hằng năm sang trả tiền một lần cho cả thời
gian thuê và không quy định quyền ngược lại.
Đất đai là nguồn tài nguyên vô giá thuộc sở hữu toàn dân
11. Cho phép người không trực tiếp sản xuất nông nghiệp,
doanh nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa
Hiện nay, theo khoản 3 Điều 191 Luật Đất đai 2013, hộ gia
đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp không được nhận chuyển
nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa. Tuy nhiên, tại khoản 8 Điều
45 Luật Đất đai 2024 không còn quy định trường hợp này.
Cụ thể, từ ngày 01/01/2025, người không trực tiếp sản xuất
nông nghiệp được phép nhận chuyển nhượng, tặng cho đất trồng lúa. Trường hợp
người không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử
dụng đất trồng lúa quá hạn mức (trên 03 ha đối với tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương thuộc khu vực Đông Nam Bộ và khu vực đồng bằng sông Cửu Long; trên
02 ha đối với tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác) phải:
- Thành lập tổ chức kinh tế;
- Có phương án sử dụng đất trồng lúa được UBND cấp huyện phê
duyệt.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng có thể nhận chuyển nhượng
quyền sử dụng đất trồng lúa thay vì bị cấm như hiện nay.
Còn nữa
Trần Đình Hà (tổng hợp)