Tiến sĩ Nguyễn Phùng Thời (1684 - 1754) thuộc xã Hoa Lâm, huyện Nam Đường xưa (nay là xã Xuân Tường, huyện Thanh Chương). Sinh ra trong một gia đình nghèo nhưng Nguyễn Phùng Thời từ nhỏ đã có danh tiếng về văn chương chữ nghĩa. Năm Tân Mão (1711) thi đậu Hương Cống. Bốn năm sau tại khoa thi Hội năm Ất Mùi (1715) đời vua Lê Dụ Tông, ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân.

                Bia đá ghi danh các tiến sỹ Nguyễn Phùng Thời-  Nguyễn Bá quýnh tại Văn miết Quốc tử Giám được sao chép phục dựng tại đền Hai Hâu.

Sau khi đỗ đạt, ông được vua Dụ Tông bổ làm Giám sát Ngự sử đạo Lạng Sơn. Ông ra sức tu bổ đê điều đề phòng đến lúc thiên tai lũ lụt. Ông cũng nổi tiếng là vị thanh quan, xét án công minh.

Năm Bảo Thái thứ nhất (1720), Nguyễn Phùng Thời được bổ làm Giám sát Ngự sử đạo Hải Dương. Ông đã tổ chức chiêu dân khai hoang lập ấp, mở rộng và cải tạo đất đai biến nhiều vùng đất hoang hóa thành vùng trù phú.

Năm 1724, ông được triệu về kinh thăng chức Hàn lâm viện thị chế. Bốn năm sau lại được giao chức Hiến sát sứ xứ Kinh Bắc. Tại đây, Nguyễn Phùng Thời đã tỏ rõ là một nhà khoa bảng tài đức. Năm 1734, ông được thăng Tham chính xứ Hải Dương; Thị lang, Hàn lâm viện thị độc.

              Lãnh đạo xã Xuân Tường và dòng họ đón nhận bằng công nhận di tích lịch sử Quốc gia đến Hai Hầu

 Ngày 3 tháng 10 năm Vĩnh Hựu thứ 2 (1736) vua Lê Ý Tông bổ nhiệm ông làm Triều liệt đại phu - Tế tửu Quốc Tử Giám. Trên cương vị người đứng đầu Quốc Tử Giám, Nguyễn Phùng Thời đã cùng các học quan không ngừng rèn cặp đào tạo các nhân tài làm rường cột đất nước.

Sau hơn 3 năm làm việc tại Quốc Tử Giám, năm 1739 ông được thăng Triều liệt đại phu Đông các Đại học sĩ. Năm 1740 lại giữ chức Đông các Đại học kiêm đô Ngự sử. Sau lại được phong Tả thị lang bộ Hình, tước Lâm Xuyên Hầu.

9 năm sau ông giữ chức Hữu thị lang bộ Hình hành tả thị lang bộ Lễ, được cử làm Giám thí khoa thi Hội. Sau khi hoàn thành công việc trường thi, ông được ban tặng Công bộ Thượng thư.

Khi về già, ông trí sĩ tại quê nhà mở trường dạy học, học trò trong vùng theo học rất đông, nhiều người đỗ đạt cao. “Nghệ An nhân vật chí” chép rằng: “Nguyễn Phùng Thời ở tổng Xuân Lâm là một trong những bậc mô phạm dạy học trò đỗ đạt rất nhiều, con trai ông là Nguyên Bá Quýnh cũng đỗ Tiến sĩ, cha con đồng triều một đời vinh hiển”.

                                                                                                             Trần Đình Hà