Lối vào Đền Hữu thờ Đức Thánh Thái phó Tấn Quốc Công Nguyễn Cảnh Hoan và các vị sơn thần của làng.

Nguyễn Cảnh Hoan sinh năm Tân Tỵ (1521) tại thôn Trường Thịnh xã Xuân Ô (nay là xã Tràng Sơn, huyện Đô Lương), là con trai thứ 2 của Phúc Khánh Quận Công Nguyễn Cảnh Huy. Nguyễn Cảnh Hoan có tài thao lược, am hiểu binh thư, tinh thông thiên văn địa lý, giỏi võ nghệ, lại giàu lòng nhân ái, thương người. Từ năm 1536 ông bắt đầu sự nghiệp “Phò Lê, diệt Mạc” xông pha nhiều chiến trường như Thanh Hóa, Thăng Long, Hải Dương… Trải qua 40 năm làm tướng ngài đã chỉ huy hàng trăm trận đánh lớn nhỏ giành được nhiều thắng lợi vẻ vang. Với đức tính cương nghị, trung quân ái quốc nên ngài đã được Triều Lê tin yêu và trọng dụng, ngài đã được nhà vua ban cho chức Quốc tính Trịnh Mô, đồng thời gia tăng cho nhiều chức tước quan trọng và được ban tước Tấn Quận công, cho đổi sang họ Chúa, lấy tên gọi mới là Trịnh Mô. Tại Nghệ An, năm 1575-1576 nhà Mạc đem quân xâm lấn, ngài đã lãnh đạo đại quân đánh bại quân địch, giúp dân ổn định cuộc sống. Trong một lần đi dẹp quân nhà Mạc ở Ái Châu (Thanh Hóa ngày nay) ngài đã bị địch bắt giải về Thăng Long và bị giết vào ngày 16/9/1576. Sau khi ngài mất, vua Lê Thánh Tông vô cùng thương tiếc và gia phong ngay cho ngài là “Hiệp mưu dương võ uy dũng, dục vận tán trị công thần, đắc tiến kim tử vinh lộc, đại trượng phu binh bộ thượng thư Tấn Quốc Công, hương hỏa ngàn năm, cúng tế muôn đời. Ngài được nhân dân nhiều nơi tôn làm thần và lập nhiều đền thờ.

Lễ giỗ được tiến hành với đầy đủ các nghi thức trang trọng và uy nghiêm.

Đền Hữu được xây dựng từ thời Lê Trung Hưng cuối thế kỷ 17 để thờ ngài Đức thánh Tháo phó Tấn Quốc Công Nguyễn Cảnh Hoan và phối thờ các vị sơn thần của làng, thuộc làng Xuân Bảng xã Minh Tiến (nay là xã Thanh Yên). Năm 2009, đền Hữu được nhà nước công nhận là công trình lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Vào ngày 24/9/2020 được Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam ký Quyết đinh cấp Bằng bảo trợ Di tích lịch sử Quốc gia Đền Hữu là công trình kiến trúc có giá trị Lịch sử - Văn hóa mang ý nghĩa giáo dục truyền thống cho dân tộc Việt Nam.

Các đại biểu dâng hương tại lễ giỗ Đức Thánh Thái phó Tấn Quốc Công Nguyễn Cảnh Hoan.

Để tỏ lòng biết ơn công lao của người và đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh, hàng năm cứ đến ngày 15/9 âm lịch, cán bộ, nhân dân xã Thanh Yên và dòng họ Nguyễn Cảnh đã tổ chức thắp hương tưởng nhớ ngày mất của ông. Mỗi năm Đền thờ đã đón nhận hàng ngàn lượt người dân thập phương và con em về đây thắp hương, tưởng niệm người có công với dân với nước. Góp phần nâng cao niềm tự hào, lòng yêu quê hương và ý thức bảo vệ các di sản văn hóa của quê hương cho các thế hệ mai sau.

Thành Trung – Trung tâm VH, TT&TT huyện.