Từ lâu, trên địa bàn huyện Thanh Chương, hầu hết người dân nhà nào cũng nuôi gà với số lượng nhỏ, chủ yếu là giống gà cỏ, gà ri, ri lai…cùng với phương thức chăn nuôi bán chăn thả, cho ăn thức ăn tận dụng từ nông nghiệp tạo nên sản phẩm gà với chất lượng thịt thơm ngon, được thị trường rất ưa chuộng. Tuy nhiên với cách thức nuôi nhỏ lẻ nên hiệu quả vẫn còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng của sản phẩm. Qua quá trình phát triển cùng với sự quan tâm của chính quyền các cấp từ tỉnh đến địa phương, UBND huyện Thanh Chương, dự án JiCa và cả tâm huyết của người chăn nuôi gà địa phương đã khôi phục và xây dựng phát triển thương hiệu gà Thanh Chương. Huyện đã tổ chức các đoàn tham quan học hỏi kinh nghiệm cho lãnh đạo huyện, các ngành hữu quan, các xã và nhiều hộ có điều kiện, đam mê nuôi gà. Sau đó thành lập các trang trại mẫu nuôi thử tại nhà máy Tinh bột sắn, ở xã Thanh Hòa, Thanh Xuân, Thanh ngọc. Từ những kết quả bước đầu huyện đã thành lập Hội những người nuôi gà, quy tụ hàng trăm hội viên trên địa bàn. Các trang trại của Hội viên đã nuôi mỗi lứa trên 2 triệu con theo kỹ thuật mới, đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền, quảng bá, liên kết trong chăn nuôi và tiêu thụ, cũng như thực hiện các thủ tục pháp lý để được công nhận nhãn hiệu tập thể “Gà Thanh Chương”. Đến năm 2016 cục Sở hữu trí tuệ đã chứng nhận cấp nhãn hiệu tập thể “ Gà Thanh Chương”. Đây chính là cơ hội để nâng cao, uy tín, thương hiệu tăng khả năng cạnh tranh gà Thanh Chương trên thị trường; đồng thời, cũng tạo động lực phát triển mô hình kinh tế của người dân. Hiện tại sở hữu và quản lý thương hiệu là Hợp tác xã Gà Thanh chương có trụ sở tại xóm Xuân Thảo- Thanh Xuân-Thanh Chương với tổng số 52 thành viên, quy mô 10-15 nghìn con gà/lứa.

                                            Một đàn gà tại xóm xuân Thảo- Xã Thanh Xuân

Từ khi được công nhận nhãn hiệu tập thể “Gà Thanh Chương” người nuôi gà đã biết nuôi gà đúng cách để có gà sạch nhằm bảo vệ thương hiệu gà của quê nhà. Đó là giống gà nuôi hoàn toàn là giống gà cỏ địa phương được mua tại hợp tác xã gà Thanh Chương. Đặc điểm của giống gà này là chân nhỏ, thấp, mình thon gọn; mào đỏ tươi; lông xếp sít nhau, mượt, khá nhiều màu như màu chuối, nâu, đen, vàng nâu; trọng lượng nhỏ con trưởng thành chỉ đạt trên dưới 1,5kg; nhưng bù lại chất lượng thịt rất thơm ngon. Gà được nuôi thả vườn với thời gian nuôi dài khoảng 5-6 tháng mới xuất chuồng, trong khi đó nuôi gà công nghiệp chỉ cần 3 tháng. Thức ăn của gà cũng tuân theo quy trình nghiêm ngặt. Đó là 30 ngày đầu, gà được úm và ăn hoàn toàn bằng thức ăn hỗn hợp đảm bảo dinh dưỡng phù hợp với lứa tuổi. 15 ngày tiếp theo, lượng thức ăn cám hỗn hợp giảm dần và từ gà được 1,5 tháng tuổi đến lúc xuất bán (5 - 6 tháng) cho gà ăn hoàn toàn bằng lúa, ngô, bã bia… và thả vườn tự kiếm thêm thức ăn tự nhiên. Mặt khác nhờ nuôi bán chăn thả, hàng ngày gà vân động trên những quả đồi, vườn tược rộng rãi, thoáng mát, có ánh sáng tự nhiên nên sản phẩm an toàn thực phẩm, thịt thơm ngon, vị ngọt, không bở. Đây chính là điều làm nên sự khác biệt của gà Thanh Chương với các gà nơi khác. 

                                       Đàn gà của ông Trần Văn Sơn - Xóm Đại Sơn xã Thanh Mỹ.

Bà Nguyễn Thị Hà- Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Thanh Xân cư trú tại xóm Xuân Thảo ho biết: Để nuôi gà đạt chuẩn thương hiệu phải  học hỏi và rút kinh nghiệm trong quá trình chăn nuôi cũng như tham gia và được tư vấn về kỹ thuật nuôi gà an toàn. Nhờ thực hiện nuôi dưỡng, chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật nên lứa gà nào của gia đình cũng ít dịch bệnh.

                                                 Bằng công nhận sản phẩm OCOP Gà Thanh Chương.

Cũng là một hộ nuôi gà lâu năm ở HTX gà Thanh Chương, ông Trần Văn Sơn ở xã Thanh Mỹ chia sẻ: Gà Thanh Chương được nuôi theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt mới cho ra con gà ngon. Để đạt điều này đòi hỏi phải có kinh nghiệm và tuân thủ quy trình kỹ thuật từ khâu con giống đến khâu nuôi dưỡng chăm sóc. 

                                            Giấy chứng nhận đạt tiêu chuần VIETGAP Gà Thanh Chương.

Hiện tại gà được các hộ xuất bán sỉ và lẻ theo nhu cầu của khách hàng từ nguyên con đến chế biến làm sạch. Tuy nhiên thời gian qua giá cả thức ăn chăn nuôi tăng cao trong khi giá bán chưa tương xứng, nên một số hộ chăn nuôi gà Thanh Chương nản chí, thu hẹp quy mô thậm chí chuyển sang hướng nuôi khác. Từ lợi thế về đất đai nguồn nhân lực và thương hiệu, hiện tại huyện đang đẩy mạnh phát triển chăn nuôi gà đồi theo hướng trang trại, tổ chức hướng dẫn ban hành quy trình kỹ thuật chăn nuôi, đồng thời hình thành nên một số hộ chăn nuôi gà giống để cung cấp giống cho các hộ chăn nuôi gà thịt, đăng ký thương hiệu gà đồi Thanh Chương. Ngoài việc được công nhận thương hiệu tập thể gà Thanh chương cũng được công nhận o cop 3 sao, đươc chứng nhận chăn nuôi gà VietGAHP năm 2020, dán tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm bày bán tại nhiều nhà hàng siêu thị, được người tiêu dùng gần xa mến mộ, tin dùng. Ở thành phố Vinh và nhiều thành phố lớn đều có nhà hàng Gà Thanh Chương thu hút đông đảo thực khách.

                                                                                    Trần Đình Hà